Potas ważny w jesiennej wegetacji rzepaku.

Uprawiając rzepak trzeba mieć na uwadze, że spośród wszystkich składników posiada on największe zapotrzebowanie na potas (tab.1). Oczywiście tylko część tego zapotrzebowania przypada na jesień (tab.2). Tym nie mniej przyjmuje się, że potas jest podstawowym składnikiem pokarmowym, którego znaczenia nie da się przecenić zarówno w okresie jesiennej, jak i wiosennej wegetacji. Warto wiedzieć, że składnik ten jest między innymi odpowiedzialny za pobieranie, a następnie przetwarzanie pobranego azotu w struktury plonotwórcze. Zatem korzystnie wpływa na gospodarkę azotem w roślinie, który jest głównym składnikiem plonotwórczym. Poza tym potas w pewnym stopniu chroni roślinę przed stresami abiotycznymi (stres świetlny, termiczny i wodny) i biotycznymi (porażenie przez choroby grzybowe, bakteryjne i wirusowe oraz przez szkodniki), co sprawia że w warunkach gospodarowania jest ona w stanie w większym stopniu kodować, a następnie zrealizować swój potencjał plonotwórczy.

W okresie jesiennym poza prawidłowym rozwojem roślin, zarówno systemu korzeniowego, jak i rozety, na pierwszy plan wysuwa się rola potasu w przygotowaniu rzepaku do zimy, która wynika między innymi z korzystnego wpływu tego składnika na gospodarkę azotem i cukrami. Prawidłowe zaopatrzenie roślin w potas skutkuje tym, że azot azotanowy (NO₃^–), który przyczynia się do uwodnienia soku komórkowego, tym samym powodując większą wrażliwość roślin na mróz, jest nie tylko sprawniej pobierany ale również szybciej wbudowywany w struktury roślinne. Składnik ten jest również odpowiedzialny w roślinie za produkcję i transport cukrów. Sprawia to, że sok komórkowy jest bardziej zagęszczony, co przekłada się na mniejszą wrażliwość roślin na działanie niskich temperatur. Jednocześnie w warunkach dobrego zaopatrzenia roślin w potas, wysoka koncentracja jonów potasowych w soku komórkowym obniża punkt jego zamarzania. Poza tym składnik ten sprawia, że komórki roślinne  są bardziej elastyczne (w wyniku większej zawartości węglowodanów w błonach komórkowych) przez co w czasie mrozów po zamarznięciu soku komórkowego, a co się z tym wiąże zwiększeniu przez niego objętości rozciągają się, a nie rozrywają, co mogłoby prowadzić do śmierci rośliny. Przyjmuje się, że jedną z głównych funkcji potasu jest kontrola gospodarki wodnej. Potas zapewnia roślinie nie tylko efektywne gospodarowanie wodą ale również utrzymanie turgoru, co umożliwia zaopatrzenie organów nadziemnych w wodę i składniki pokarmowe, a jednocześnie służy schładzaniu rośliny. Poza tym powoduje, że w warunkach początkowego niedoboru wody rośliny w większym stopniu rozbudowują system korzeniowy, który przerasta głębsze warstwy gleby i tym samym mogą pobierać wodę i składniki pokarmowe, pomimo suszy występującej w wierzchnich warstwach profilu glebowego. Potas kontroluje również pracę aparatów szparkowych, tj. „płuc rośliny”. W przypadku wzrostu temperatury rośliny dobrze zaopatrzone w ten składnik reagują szybkim zamykaniem aparatów szparkowych, przez co roślina ogranicza straty wody w wyniku jej nadmiernego parowania. Sprawia to, że w warunkach deficytu opadów rośliny są w stanie w dłuższym okresie czasu prawidłowo się rozwijać.

Przeprowadzone badania udowodniły, że potas nie tylko warunkuje wzrost odporności roślin na czynniki stresowe lecz także, a może przede wszystkim zwiększa wykorzystanie z gleby azotu, który jak już wspomniano jest nadrzędnym składnikiem pokarmowym. Z przeprowadzonych doświadczeń wynika, że niedożywienie roślin potasem prowadzi z jednej strony do mniejszego tempa pobierania azotu, a w rezultacie do ograniczenia wzrostu roślin, a z drugiej przyczynia się do zmniejszenia efektywności plonotwórczej azotu już pobranego. W przypadku rzepaku ozimego przyjmuje się, że im rośliny są lepiej zaopatrzone w ten składnik (dotyczy całego okresu wegetacji), tym mniej potrzebują  azotu na wyprodukowanie 1 tony nasion (oczywiście rzepak aby mógł efektywnie gospodarować azotem wymaga również odpowiedniego zaopatrzenia w pozostałe makro i mikroelementy), a wyprodukowane nasiona odznaczają się wysoką jakością technologiczną. Poza ochroną roślin przed czynnikami stresowymi i zwiększeniem wykorzystania azotu, potas spełnia w roślinie szereg funkcji, między innymi:

• warunkuje zdolność do działania ponad 50 różnych enzymów od których zależy funkcjonowanie rośliny;
• jest odpowiedzialny za pobieranie i transport jonów w roślinie (poza azotem również fosforu, wapnia i magnezu, tj. składników które warunkują nie tylko prawidłowy rozwój roślin ale również ich odpowiednie przygotowanie do zimy);
• jest niezbędny do efektywnej produkcji białek, cukrów i tłuszczów przez rośliny;
• odpowiada za transport w roślinie cukrów i innych produktów fotosyntezy czyli za przemieszczanie „paliw” i materiałów zapasowych oraz powstawanie substancji stanowiących budulec.

Powyżej przestawiono tylko wybrane funkcje potasu, tym nie mniej na podstawie przytoczonych informacji z całą odpowiedzialnością można stwierdzić, że dobre zaopatrzenie roślin w ten składnik jest podstawą zarówno prawidłowego ich rozwoju, jak i odpowiedniego przygotowania do zimy. Zatem stanowi fundament wysokich plonów nasion i ich jakości technologicznej.